Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: επιδημιολογία, αιτιολογία, παθογένεση και κύριοι ιστολογικοί τύποι.
Κλινική παρουσίαση του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Η κλινική παρουσίαση και ο τρόπος ανάπτυξης του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ποικίλλει. Ο όγκος μπορεί να έχει πολυποειδή ή θηλωματώδη εμφάνιση, ή να είναι επίπεδος ή ελκωτικός. Αρχικά οι περισσότεροι καρκίνοι αναπτύσσονται τοπικά – προς τα επάνω στο σώμα της μήτρας, προς τα κάτω στον κόλπο, και πλευρικά μέσα στην κοιλότητα της πυέλου. Σταδιακά ο όγκος μπορεί να διηθήσει την ουροδόχο κύστη, το ορθό, και να δώσει μεταστάσεις στο ήπαρ και σε άλλα όργανα. Διήθηση των λεμφαδένων της πυέλου συμβαίνει νωρίς και σχετίζεται με φτωχή πρόγνωση.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας συχνότερα διαγιγνώσκεται σε γυναίκες 45-65 ετών, αν και έχει περιγραφεί σε πολύ νέες γυναίκες, και σε ένα εύρος ηλικιών από 20 έως 85 ετών. Γυναίκες με διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας συχνά είναι ασυμπτωματικές στο αρχικό στάδιο της νόσου. Μπορεί να εμφανίσουν αιμορραγία μετά την συνουσία, κατά την εμμηνορρυσία, ή μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία, πόνο στην σπονδυλική στήλη ή αιματουρία όταν ο όγκος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
 |
| Radical hysterectomy surgical specimen from woman with invasive cervical cancer.The cervix is ulcerated and infiltrated by tumour .Biopsy confirmed invasive squamous carcinoma. |
Σταδιοποίηση του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Έχουν περιγραφεί πέντε κλινικά στάδια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Μαιευτικής και Γυναικολογίας (FIGO). Αυτά αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα.
Το στάδιο 0 και το στάδιο 1 αποτελούν τα προκλινικά στάδια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Σε αυτά τα στάδια o προληπτικός έλεγχος (screening) του κολποτραχηλικού επιχρίσματος και η κολποσκόπηση παίζουν σημαντικό ρόλο στην διάγνωση δεδομένου ότι οι γυναίκες με καρκίνο σταδίου 0 και 1 είναι ασυμπτωματικές και ο καρκίνος δεν μπορεί να εντοπιστεί με γυμνό μάτι.
Τα στάδια 2, 3, και 4 σχετίζονται συνήθως με συμπτώματα, όπως μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία και αποτελούν την διηθητική φάση της νόσου. Το σύστημα σταδιοποίησης της FIGO χρησιμοποιείται ευρέως από τους κλινικούς για σχεδιασμό θεραπείας.
Ένα ιστολογικό σύστημα σταδιοποίησης, το σύστημα ΤΝΜ, προτιμάται από τους παθολοανατόμους (βλέπε ΤΝΜ σταδιοποίηση κακοήθων νεοπλασμάτων UICC έκτη έκδοση 2002).
Stage |
FIGO: Description |
| 0 | Preinvasive carcinoma (CIN3 or carcinoma in situ) |
| I | Cervical carcinoma confined to uterus (extension to corpus disregarded) |
| Ia | Invasive carcinoma diagnosed only by microscopy |
| Ia1 | Stromal invasion <3mm depth and <7mm horizontal spread |
| Ia2 | Stromal invasion >3mmbut >5mm and <7mm horizontal spread |
| IB | Clinically visible lesion confined to cervix or microscopic lesion >1A2 |
| IB1 | Clinically visible lesion <4cm in greatest dimension |
| IB2 | Clinically visible lesion >4cm in greatest dimension |
| II | Tumour invades beyond uterus but not to pelvic wall or lower third of vagina |
| IIA | Without parametrial invasion |
| IIB | With parametrial invasion |
| III | Tumour extends to pelvic wall and/or involves lower third of vagina and /or causes hydronephrosis or non functioning kidney |
| IIIA | Tumour involves lower third of vagina but no extension to pelvic wall |
| IIIB | Tumour extends to pelvic wall and /or causes hydronephosis or non functioning kidney |
| IVA | Tumour invades mucosa of bladder or rectum and / or extends beyond true pelvis |
| IVB | Distant metastasis |
Θεραπεία του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
- Η κλινική σταδιοποιήση του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι σημαντική καθώς καθορίζει την θεραπευτική αγωγή του ασθενούς. Καρκίνος που έχει εντοπιστεί στο στάδιο 0 (προδιηθητικό στάδιο), απαιτεί μόνο τοπική εξαίρεση του καρκινικού επιθηλίου με διαθερμία ή λέϊζερ.
- Οι καρκίνοι σταδίου 1 συνήθως θεραπεύονται με ριζική υστερεκτομή με ή χωρίς διατήρηση των ωοθηκών, απόφαση που εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς.
Εντούτοις σε γυναίκες με πρώιμο στάδιο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, η τραχηλεκτομή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία διατήρησης της γονιμότητας. Η ριζική τραχηλεκτομή είναι μία χειρουργική επέμβαση κατά την οποία ο τράχηλος, το ανώτερο τμήμα του κόλπου, ο παραμητρικός ιστός (ιστός γύρω από το χαμηλότερο τμήμα της μήτρας), και οι πυελικοί λεμφαδένες εξαιρούνται. Το σώμα της μήτρας και οι ωοθήκες δεν εξαιρούνται και έτσι η δυνατότητα απόκτησης παιδιών παραμένει.
Αυτό γίνεται σε πρώιμο στάδιο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Σκοπός είναι η διατήρηση της γονιμότητας. Αυτή η θεραπεία έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια από ογκολόγους γυναικολογίας σε ειδικευμένα κέντρα σε όλο τον κόσμο. Γίνεται διακολπικά και μέσω μικρών χειρουργικών τομών στην κοιλιά, χρησιμοποιώντας λαπαροσκόπιο, (ενδοσκοπική χειρουργική).- Η καθιερωμένη θεραπεία για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας προχωρημένου σταδίου, είναι η ριζική υστερεκτομή και /ή πυελική ακτινοθεραπεία.Περισσότερο εξαπλωμένος καρκίνος ίσως απαιτεί ακτινοθεραπεία και /ή χημειοθεραπεία. Το κλινικό στάδιο την στιγμή της διάγνωσης επηρεάζει την πρόγνωση (προσδόκιμο επιβίωσης) του ασθενούς.
- Η πρόγνωση είναι πολύ καλή για τις γυναίκες με καρκίνο που έχει διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο (Στάδιο 0 ή Στάδιο 1), αλλά είναι φτωχή για γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο. Η πρόγνωση για ασθενείς σε Στάδιο 0, που είναι το προδιηθητικό στάδιο είναι εξαιρετική, με μοναχά πολύ μικρό κίνδυνο (< 1%) υποτροπής.
- Υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να είναι περισσότερο επιθετικός σε νεαρές γυναίκες από αυτόν που διαγιγνώσκεται σε γυναίκες μεγαλύτερες των 40 ετών.
