Ανατομία του τραχήλου της μήτρας

Ο τράχηλος είναι το λεπτότερο και κατώτερο τμήμα της μήτρας το προβάλλει μέσα στο θόλο του κόλπου.

Είναι ένα ινομυώδες όργανο που καλύπτεται από μία μεμβράνη βλέννης, έχει 3 εκ. μήκος και 2.5 εκ. διάμετρο. Στην ενήλικη γυναίκα έχει θέση με πρόσθια έγκληση.

Έχει κυλινδρικό σχήμα, που όμως αλλάζει στην εγκυμοσύνη και μετά την εμμηνόπαυση.

Περίπου μισό από το μήκος του τραχήλου εισέχει μέσα στο άνω τμήμα του κόλπου. 

Diagram of the female reproductive system. (Ross and Wilson: Anatomy and Physiology in health and illness; figure 19.3)

Lateral view of the female reproductive organs to show relationship to rectum and bladder... (Ross and Wilson: Anatomy and Physiology in health and illness; figure 19.4)

Ο τράχηλος διασχίζεται από τον ενδοτραχηλικό σωλήνα, ο οποίος προς τα επάνω βρίσκεται σε συνέχεια με το σώμα της μήτρας, στον ισθμό. Προς τα κάτω βρίσκεται σε συνέχεια με τον κόλπο, στο τραχηλικό στόμιο.

Το σχήμα του τραχηλικού στομίου ποικίλλει. Στην άτοκο γυναίκα είναι μικρό και κυκλικό. Μετά την εγκυμοσύνη  μοιάζει με σχισμή. Μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να είναι τόσο στενό όσο η αιχμή καρφίτσας.

The nulliparous cervix: note the small round os	The multiparous cervix	The cervix after menopause : note narrow os

Main anatomical regions of the cervix

• Ο ενδοτράχηλος εκτείνεται από τον ισθμό (έσω στόμιο) έως τον εξωτράχηλο και περιλαμβάνει τον ενδοτραχηλικό σωλήνα. Καλύπτεται από βλεννοεκκριτικό  κυλινδρικό επιθήλιο του οποίου οι πτυχές και εσοχές μέσα στο υπόστρωμα σχηματίζουν σύνθετους αδένες και κρύπτες.
• Ο εξωτράχηλος εκτείνεται από τη αδενοπλακώδη συμβολή (squamocolumnar junction) έως τις καμάρες του κόλπου, και καλύπτεται από μη κερατινοποιούμενο πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο, το οποίο είναι ορμονοευαίσθητο.
• Η αδενοπλακώδης συμβολή (ΑΠΣ) βρίσκεται στο σημείο όπου το κυλινδρικό επιθήλιο συναντά το πλακώδες επιθήλιο. Η θέση αυτή, κατά την διάρκεια της ζωής ποικίλει ως αποτέλεσμα των μεταπλαστικών αλλαγών στο κυλινδρικό επιθήλιο του τραχήλου. Πριν την εφηβεία η ΑΠΣ συνήθως βρίσκεται στο έξω στόμιο του τραχήλου. Μετά την εγκυμοσύνη συνήθως βρίσκεται στον εξωτράχηλο. Μετά την εμμηνόπαυση συνήθως βρίσκεται μέσα στον ενδοτραχηλικό σωλήνα.
• Η ζώνη μετάπλασης (ΖΜ). Αυτή η ζώνη περιλαμβάνει την περιοχή των μεταπλαστικών αλλαγών στον τράχηλο. Είναι σημαντική από την άποψη ότι τα κύτταρα της ζώνης μετάπλασης είναι εξαιρετικά ευπαθή στα καρκινογόνα και οι περισσότερες νεοπλασίες ξεκινούν στην περιοχή αυτή.

Original squamocolumnar junction at external os in prepubertal cervix	Adolescence produces eversion of endocervical epithelium and exposure to the vaginal environment- note relocation of squamocolumnar junction	Squamocolumnar junction within endocervical canal after the menopause

Histological section showing squamocolumnar junction: this region is susceptable to hormonal changes and its location changes during reproductive life.