Cytologia złuszczeniowa jamy ustnej
Infekcje bez zapalenia (AIDS): Komórki warstwy powierzchownej nabłonka wielowarstwowego płaskiego leżące na brudnym tle, które zawiera wiele różnych czynników infekcyjnych, takich jak bakterie, grzyby, itd. Brak komórek zapalnych w takich przpadkach jest cechą diagnostyczną!
Rak płaskonabłonkowy błony śluzowej jamy ustnej często występuje w Melanezji, Francji, na Węgrzech, we Wschodniej Europie. Materiał można pobrać za pomocą szczoteczki lub za pomocą płukania, a następnie opracować stosując jakąkolwiek technikę cytologii fazy płynnej. Morfologia komórek jest dokładnie taka sama, jak w przypadku raka płaskonabłonkowego szyjki macicy. Barwienie tych przypadków metodą Papanicolaou lub H&E daje dobre wyniki.
Pęcherzyca zwykła (Pemphigus vulgaris) i jej warianty charakteryzują się obecnością zmian pęcherzowych. Zawartość pęcherzy można pobrać za pomocą szczoteczki. Najwcześniej zmianę można rozpoznać cytologicznie przez znalezienie komórek Tzancka: są to duże, akantolityczne komórki z dużymi jasnymi jądrami i czasem dużymi jąderkami. W tle występują komórki zapalne.
Zmiany palpacyjne języka są bardzo rzadkie. Mogą być diagnozowane za pomocą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Rak płaskonabłonkowy jest zlokalizowany powierzchownie, zaś guzy nienabłonkowe (zazwyczaj łagodne) są położone głęboko.
