Anatomia
Tarczyca jest narządem endokrynnym położonym na szyi. Lokalizacji w sąsiedztwie chrząstki tarczowatej zawdzięcza tarczyca nazwę, która pochodzi od greckiego słowa „thyros” – co oznacza tarczę; uważano, że jest narządem osłaniającym krtań. Embriologicznie zawiązek tarczycy rozwija się u podstawy języka przez fuzję trzech struktur i zstępuje w czasie życia płodowego do swojej ostatecznej pozycji na przedniej stronie szyi.
Dojrzała tarczyca zbudowana jest z dwóch płatów bocznych połączonych cieśnią i otoczona jest cienką torebką. Miąższ tarczycy podzielony jest przez przegrody łącznotkankowe na zraziki, z których każdy składa się z licznych jednostek czynnościowych zwanych pęcherzykami. Każdy pęcherzyk wyścielony jest kubkowymi komórkami pęcherzykowymi i wypełniony jest koloidem zawierającym tyreoglobulinę. Tarczyca jest bogato unaczynionym narządem i posiada rozbudowaną siatkę włośniczek i tętnic, które otaczają i zaopatrują poszczególne pęcherzyki. Każdy pęcherzyk otoczony jest błoną podstawną. Między pęcherzykami znajdują się komórki okołopęcherzykowe zawierające kalcytoninę (wydzielające komórki C). Te dwa typy komórek są łatwe do odróżnienia szczególnie w mikroskopie elektronowym, gdyż różnią się morfologicznie. Komórki pęcherzykowe zawierają jądra z homogenną chromatyną i dobrze wykształconą szorstką siateczkę endoplazmatyczną. Zawierają również na szczycie pęcherzyki wydzielnicze i małe mitochondria. W przeciwieństwie do nich komórki C posiadają liczne ziarnistości neurosekrecyjne zawierające kalcytoninę.
Fizjologia
W tarczycy syntetyzowane są hormony: T3 (trójjodotyronina) i T4 (tyroksyna). Produkuje się więcej T4 niż T3, ale T4 ulega przemianie w formę bardziej aktywną, T3, w niektórych tkankach obwodowych, takich jak wątroba, nerki i mięśnie, poprzez reakcję dejodyzacji. Synteza tych hormonów wymaga odpowiedniego stężenia jodu w komórkach pęcherzykowych i dokonuje się za pomocą Na+K+-pompa ATP-azy (pułapka jodu). W komórkach jod jest natychmiast oksydowany do bardziej aktywnej formy. W komórkach pęcherzykowych następuje przyłączenie aminokwasów do tyrozyny i powstaje tyreoglobulina. Zanim nastąpi sekrecja tyreoglobuliny do koloidu, ma miejsce rekacja związania T3 i T4 z białkiem. Gdy komórki pęcherzykowe są stymulowane przez hormon tyreotropowy wydzielany przez przysadkę (hormon stymulujący tarczycę - TSH), koloid dostaje się do komórek za pomocą mechanizmu endocytozy, gdzie następuje enzymatyczna degradacja tyreoglobuliny i uwalniane są zjodyzowane jednostki. Kontrola uwalniania TSH jest regulowana przez inny hormon – tyreotropowy hormon uwalniający (TRH), który jest syntetyzowany i uwalniany przez podwzgórze. Całościowa kontrola tego układu odbywa się na drodze mechanizmu negatywnego sprzężenia zwrotnego, w którym aktywność T3 i T4 pozostaje pod kontrolą przysadki i podwzgórza poprzez powstrzymywanie lub ograniczanie uwalniania odpowiednio TSH i TRH.Gdy T3 i T4 uwalniane są do krążenia, następuje wiązanie ich z białkami osocza, głównie z globuliną wiążącą tyroninę (TBG). W postaci wolnej w krążeniu pozostaje mniej niż 1% jodotyreonin – jest to część aktywna. Aktywność T3 i T4 na obwodzie obejmuje wzrost przemiany podstawowej większości komórek ciała, wzrost lipolizy i metabolizmu węglowodorów, wzmocnienie efektu oddziaływania katecholamin na serce i centralny układ nerwowy i wzrost metabolizmu białek, szczególnie ich degradacji. Ta lista jasno wskazuje, że każde zaburzenie równowagi hormonów tarczycy, takie jak niedoczynność lub nadczynność, wywołuje drastyczne efekty w organiźmie.
