Μορφολογικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του αδενοκαρκινώματος του τραχήλου και του αδενοκαρκινώματος in situ

• Τα αδενοκαρκινώματα αποτελούν το 5 - 10% όλων των καρκινωμάτων που αναπτύσσονται στον τράχηλο της μήτρας.
• Διάφοροι ιστολογικοί τύποι αναγνωρίζονται συμπεριλαμβανομένου του ενδοτραχηλικόύ αδενοκαρκινώματος, του αδενοκαρκινώματος του ενδομήτριου και του διαυγοκυτταρικού καρκινώματος. Ο ενδοτραχηλικός τύπος βρίσκεται πιο συχνά και αναγνωρίζεται ευκολότερα στα κολποτραχηλικά επιχρίσματα. Εντούτοις, δεν είναι σπάνιο περισσότεροι από έναν τύπους αδενοκαρκινώματος να είναι παρόντες σε έναν όγκο.
• Η συχνή συνύπαρξη του αδενοκαρκινώματος του τραχήλου με το πλακώδες  καρκίνωμα υποδεικνύει ότι έχουν κοινή αιτιολογία και παθογένεση. Το DNA του HPV βρίσκεται και στα δύο καρκινώματα, όπως επίσης και τα δύο καρκινώματα συνδέονται με τους ίδιους παράγοντες κινδύνου.
• Το ενδοτραχηλικό αδενοκαρκίνωμα μπορεί να είναι πολυποειδές η εξελκωμένο. Ο όγκος αποτελείται από διακλαδιζόμενους αδένες που καλύπτονται από βλέννη, στους οποίους παράγονται νεοπλασματικά κύτταρα που μοιάζουν με τα φυσιολογικά αδενικά κύτταρα που καλύπτουν τον ενδοτραχηλικό σωλήνα. Τρεις βαθμοί αδενοκαρκινώματος αναγνωρίζονται: ο καλά διαφοροποιημένος, ο μετρίως διαφοροποιημένος και ο φτωχά διαφοροποιημένος ανάλογα με την ομοιότητα της μορφολογίας του όγκου με αυτήν του φυσιολογικού ενδοτραχηλικού επιθηλίου.
• Το ενδοτραχηλικό  αδενοκαρκίνωμα in situ θεωρείται το αδενικό αντίστοιχο της τραχηλικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας και ο πρόδρομος του διηθητικού αδενοκαρκινώματος.
• Αν και το διηθητικό όπως και ο in situ τύπος του ενδοτραχηλικού αδενοκαρκινώματος μπορούν να αναγνωριστούν στις  ιστολογικές τομές, μια αξιόπιστη διάκριση δεν μπορεί να γίνει από την μορφολογία των κυττάρων στην κολποτραχηλικό επίχρισμα.

Ιστολογία του αδενοκαρκινώματος του τραχήλου

Adenocarcinoma in situ	Endocervical adenocarcinoma (well differentiated)	Endocervical adenocarcinoma (well differentiated)	Endocervical adenocarcinoma (poorly differentiated)