REAKTİF LENFADENOPATİ

1. Genel özellikler
2. Non-spesifik hiperplazi
3. Viral ve aşı sonrası
4. HIV enfeksiyonu
5. Mononükleoz
6. Sinüs histiyositozu
7. Süpüratif lenfadenit
8. Granülomatöz lenfadenit
9. Toksoplazmozis

Genel özellikler

Lenf nodları farklı antijen stimülasyonlarına tek veya bütün anatomik alanların ekspansiyonu ve büyümesiyle yanıt verir. Tutulan lenf nodlarının sayısı ve bölgesi ile  büyümenin süresi son derece değişkendir. Henüz geçirilmiş bir enfeksiyon sonrasında çocuklarda önemli ve kalıcı lenf nodu büyümeleri gelişebilir. Tersine, erişkinlerde hafif reaktif büyüme oluşur, bu yüzden de erişkinlerdeki lenf nodu büyümeleri  sıklıkla kuşkulu olarak değerlendirilir. Dopplerle birlikte ultrasonun radyolojik görüntüleme  özellikleri  reaktif lenf nodlarının tanımlanmasında oldukça duyarlıdır, yine de cerrahi biyopsiden kaçınmak için tanıda İİS sıklıkla istenir. Sitolojik özellikler lenfoid, granülomatöz veya süpüratif paternde olabilir fakat çoğu olguda nonspesifiktir.

 

Back to top

Nonspesifik hiperplazi

Lenf  nodu büyümelerinin çoğunun İİS’de normal hücre tiplerinin değişken bir karışımı görülür. Yaymaya polimorföz bir görünüm verecek şekilde vasküler yapılar ve fagositik histiyositler olabilir. Bir lenfadenopatide folliküler merkezlerin ekspansiyonu tanımlandığında yaymalarda küçük matür lenfositler, immünoblastlar ve plazma hücreleri arasına dağılmış çok sayıda sentrosit ve sentroblast görülür. İnterfolliküler ekspansiyon olgularında yaymalarda matür lenfositler, plazma hücreleri ve immünoblastlar izlenir; ayrıca epiteloid hücreler de görülebilir. Her iki durumda da monomorföz nitelikteki yaymalar NHL ile ayırıcı tanı güçlüğü yaratır. AS ve PCR ayırıcı tanıda yardımcı olabilir. İmmün yetmezlik sendromlarında ve otoimmün hastalıklarda AS bazen hücrelerin küçük bir yüzdesinde hafif zincir daralması gösterebilir. Kuşku yaratan tüm olgular gibi bu olgularda da histolojik kontrol gereklidir.
Ayırıcı tanı: folliküler lenfoma (bakınız: NHL)

 

Back to top

Germinal merkez ekspansiyonlu non-spesifik Folliküler hiperplazi

Germinal merkez ekspansiyonlu non-spesifik Folliküler hiperplazi: yaymalarda hafifçe uzamış nükleuslu ve sitoplazmik ‘kuyruğa’ sahip küçük matür lenfositler, plazma hücreleri ve immünoblastlar arasına dağılmış iki veya daha fazla ekzantrik nükleollü  çok sayıda santroblast ve santrosit görülür.

 

Germinal merkez ekspansiyonlu non-spesifik Folliküler hiperplazi: yaymalarda santrosit ve santroblastlar görülür; bu hücrelerin iki veya daha fazla ekzantrik nükleolü vardır.  Ayrıca ‘lenfoid cisimler’ ve hafifçe uzamış nükleuslu ve sitoplazmik ‘kuyruğa’ sahip küçük matür lenfositler de görülür.

 

Görece monomorföz, matür lenfositler ve folliküler merkez hücreleriyle birlikte non-spesifik hiperplazi: Olası bir düşük dereceli NHL ile ayırıcı tanısı yardımcı teknikler olmadan sıklıkla imkansızdır.

 

Folliküler merkez ekspansiyonu ile non-spesifik hiperplazi: yaymalarda çok sayıda, küçük matür lenfositler  arasına dağılmış iki veya daha fazla ekzantrik nükleollü  çok sayıda santroblast ve santrosit görülür. Nükleer debri yutmuş geniş sitoplazmalı makrofajlar genellikle mevcuttur.

 

Polimorföz zeminde çok sayıda plazma hücresi ile non-spesifik hiperplazi:  Plazma hücreleri, romatoid, luetik ve dilantin lenfadenopatilerini  içeren  reaktif lenfadenopati  spektrumunda görülebilirler; ayrıca Castlemann hastalığında da çok fazla sayıda plazma hücresi görülebilir. Olası bir lenfoplazmasitik lenfomanın dışlanması için polimorföz sitolojik yayma ve poliklonal fenotip yeterli olacaktır.

 

Folliküler merkez ekspansiyonu ile non-spesifik hiperplazi: yaymada çok sayıda folliküler merkez hücreleri ve küçük matür lenfositler görülmekte. Küçük lenfositlerin sıkıca yapıştığı, hatta dallanan görünümde vasküler yapılar sıklıkla mevcuttur.

 

Folliküler merkez ekspansiyonu ile non-spesifik hiperplazi: yaymalarda değişken sayıda, küçük matür lenfositler  arasına dağılmış çok sayıda santroblast ve santrositler görülmekte. NHL ile ayırıcı tanısı sıklıkla gerekir.

 

Folliküler merkez ekspansiyonu ile non-spesifik hiperplazide akım sitometrisi:  histogramlar T ve B-hücre populasyonlarını göstermektedir (a),  CD19 /CD 10 ko-eksprese eden bir foliküler  merkez hücre popülasyonu (b)   ve kappa ile  lambda hafif zincirlerinin dengeli ekspresyonu (c).

 

Back to top

İnterfolliküler ekspansiyon ile non-spesifik hiperplazi

 

İnterfolliküler ekspansiyon ile non-spesifik hiperplazi: yaymada büyük nükleollü immünoblastlar ve plazma hücreleri ile matür lenfosit prevalansı görülmekte.

 

İnterfolliküler ekspansiyon ile non-spesifik hiperplazi: yaymalar nadir immünoblast içeren matür lenfosit prevalansı gösteren monomorföz nitelikte olabilir. Bu olgular,  küçük hücreli NHL’dan ayrılamayabilir ve tanı için fenotip tayini gerekir.

 

İnterfolliküler ekspansiyon ile non-spesifik hiperplazide akım sitometrisi:  CD2/3/7 ko-ekspresyonu ile T-lenfosit (CD 5) prevalansı gösterebilir.

 

Back to top

Viral ve aşı sonrası

İİS de küçük matür lenfositler, plazma hücreleri ve immünoblastlar arasında dağılmış küçük lenfositler ve çok sayıda santrosit ve santroblastlar görülür. Kapiller yapılar, fagosite edici makrofajlar ve eozinofiller de olabilir. Ayırıcı tanı: folliküler lenfoma (bakınız NHL).

 

İİS’de küçük matür lenfositler, plazma hücreleri ve immünoblastlar arasında dağılmış küçük lenfositler ve çok sayıda santrosit ve santroblastlar görülmekte. Çok sayıda mitoz olabilir.

 

Back to top

HIV enfeksiyonu

Sitolojik patern,  süpüratiften granülomatöze veya nonspesifiğe kadar değişken olabilir.  Florid folliküler hiperplazide yaymada küçük matür lenfositler ve plazma hücreleri arasında dağılmış çok sayıda sentrosit ve sentroblastlar görülür. Ayırıcı tanı: folliküler lenfoma (bakınız NHL).

 

Bir HIV hastasının lenf nodunun reaktif hiperplazisinde; küçük matür lenfositlerle  birlikte çok sayıda folliküler merkez hücreleri.

Back to top

Mononükleozis

İİS de santrosit ve santroblastları da içeren normal hücre bileşenleri görülür. Büyük nükleollü ve mavi sitoplazma rimine sahip çok sayıda immünoblastlar mevcuttur. Makrofajlar ve kapiller yapılar bulunabilir.

Ayırıcı tanı: Hodgkin lenfoma (bakınız HL).

 

Büyük nükleollü ve mavi sitoplazma rimine sahip çok sayıda immünoblastlar ve zeminde küçük lenfositler.

 

İki veya üç büyük nükleollü ve mavi sitoplazma rimine sahip immünoblastlar; mitoz gözlenebilir.

 

Back to top

Histiyositoz

Bu durum esasen inflame doku veya organ ya da kanseri  drene eden lenf nodlarında gözlenir. Yaymalarda histiyositler, küçük lenfositler ve makrofajlar görülür.

Ayırıcı tanı: massif lenfadenopatili sinüs histiyositozu.

 

Sinüs histiyositozu: yaymada nekrotik ve inflamatuar zeminde sıklıkla nükleer debri ile dolu mono ve multinükleer makrofajlar görülür.

Back to top

Süpüratif lenfadenit

 

Bakteriyel enfeksiyonları drene eden lenf nodlarında gözlenebilir. Yaymalarda nekrotik zeminde granülositler ve değişen miktarda lenfositler görülür. Metastatik skuamöz hücreli karsinom ve nadiren HL’da da  yaygın nekrotik-süpüratif zemin görülebileceğinden ayırıcı tanıda dikkat edilmelidir.
Süpüratif adenit yaymalarında nekrotik bir zeminde granülositler nadir histiyositler ve az sayıda lenfoid hücreler görülür.

Back to top

Granülomatöz lenfadenit

Granülomatöz lenfadenit, en sık tüberküloz ve sarkoidoz olmak üzere, bazı enfektif ajanlar ve patolojik süreçlerde saptanır. Ayrıca hematolojik hastalıklar süresince ya da kemoterapi veya radyoterapi sonrasında  da görülebilir. Yaymalarda izole dağılan  ya da lenfoid zeminde granülomatöz düzenlenme gösteren  epiteloid ve/veya multinükleer hücreler görülür.

 

Sinsityal bir sitoplazmada oval ya da elonge nükleuslar görülen granülom

 

Lenfoid zeminde granülom şeklinde  organize olmuş epiteloid hücreler

 

Granülomatöz lenfadenitte farklı sitolojik paternler: küçük granülomatöz yapılarda organize olmuş epiteloid hücreler ve matür lenfositlerin arasında multinükleer hücreler. Langhans tipinde bir multinükleer dev hücreye dikkat edin.

 

Toksoplazmozis

Toksoplazmozis’de  reaktif lenf nodu: lenfositlerle karışmış küçük gruplar halinde ya da izole epiteloid hücreler.

 

Toksoplazmozis reaktif lenf nodu: lenfositlerle karışmış gruplar halinde ve izole epiteloid hücreler. İzole epiteloid hücrelerde sitoplazmik vakuollerde nükleer debri görülmekte.

 

Back to top