Infekcja wirusem HPV charakteryzuje się obecnością koilocytów w rozmazie, które są patognomiczne dla tej infekcji. Koilocyty są dojrzałymi komórkami nabłonka wielowarstwowego płaskiego, posiadającymi charakterystyczne przejaśnienie wokół jądra (halo). Halo to jest wyraznie zarysowane i otoczone skrawkiem eozynochłonnej cytoplazmy. Jądra mogą być mnogie i nieznacznie powiększone, co odzwierciedla replikację wirusa. Zgodnie z Systemem Bethesda, rozmazy zawierające koilocyty klasyfikowane są jako ASC-US lub LSIL.