Układ rozrodczy żeński

Narządy układu rozrodczego żeńskiego umieszczone są w miednicy i obejmują jajniki, jajowody, macicę z szyjką oraz pochwę. Są one przedstawione na rycinie poniżej. Rzut przednio-tylny przedstawia schemat budowy układu rozrodczego żeńskiego. Rzut boczny przedstawia położenie narządów układu rozrodczego żeńskiego względem pęcherza moczowego i odbytnicy.

Schemat narządu płciowego żeńskiego.

Przekrój strzałkowy narządu płciowego żeńskiego ilustrujący stosunki przestrzenne względem odbytnicy i pęcherza moczowego.

Jajniki

Jajniki są narządem parzystym. Są one położone po obu stronach macicy, w sąsiedztwie bocznej ściany miednicy. Jajniki odpowiedzialne są za proces oogenezy i cykliczne uwalnianie komórki jajowej u kobiet po okresie pokwitania. Jajniki wykazują działanie endokrynne, polegające na produkcji hormonów: estrogenów i progesteronu, które kontrolują dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i przygotowują macicę do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej. Produkcja estrogenów i progesteronu jest kontrolowana przez hormony gonadotropowe: FSH (hormon folikulotropowy; Follicular Stimulating Hormone) i LH (hormon luteinowy; Luteinising Hormone), które produkowane są przez przysadkę mózgową. FSH i LH regulują produkcję estrogenów i progesteronu na zasadzie sprzężenia zwrotnego.

Podsumowanie stadiów rozwojowych komórki jajowej i zmian hormonalnych (Ross and Wilson, Anatomy and Physiology in health and illness; figure 19.9).

Jajowody

Jajowody to dwa przewody długości około 10 cm, przez które transportowana jest komórka jajowa z powierzchni jajnika do jamy macicy. Lejkowate ujście jajowodu zakończone strzępkami (fimbriae) otacza powierzchnię jajnika i odgrywa rolę w przemieszczeniu komórki jajowej do jajowodu. Komórka jajowa jest transportowana wzdłuż jajowodu dzięki delikatnym ruchom perystaltycznym jajowodu i ruchom migawek nabłonka jednowarstwowego walcowatego wyścielającego jajowód. Błona śluzowa jajowodu jest pofałdowana, co zapewnia odpowiednie warunki do zapłodnienia komórki jajowej.