| Κανονική περιεκτικότητα σε κύτταρα |
| Βασικοί τύποι επιχρισμάτων |
| Επάρκεια επιχρίσματος: Το ανεπαρκές επίχρισμα |
Βασικό σχέδιο επιχρίσματος
Οι τύποι επιθηλιακών κυττάρων που βλέπουμε σε ένα κολποτραχηλικό επίχρισμα καθορίζονται από:
- Τον βαθμό ωρίμανσης του επιθηλίου
- Την θέση του ορίου μετάπτωσης (squamocolumnar junction)
- Την παρουσία μεταπλαστικών αλλαγών στον τράχηλο
- Το στάδιο του εμμηνορροϊκού κύκλου όταν λαμβάνεται το επίχρισμα
- Διάφοραβασικάκυτταρολογικάσχέδιαμπορούννααναγνωριστούν
Υπό την επήρεια των αχρησιμοποίητων οιστρογόνων το πλακώδες επιθήλιο του τραχήλου αποκτά μεγαλύτερο πάχος και το επίχρισμα που λαμβάνεται στο μέσο του κύκλου, για παράδειγμα, περιέχει πολυάριθμα επιφανειακά πλακώδη κύτταρα. Στην πράξη, εντούτοις, τα περισσότερα επιχρίσματα παρουσιάζουν ένα ενδιάμεσο επίπεδο ωρίμανσης που απεικονίζει πιθανώς την ενδογενή προγεστερόνη ή τις εξωγενείς ορμόνες που χορηγούνται ως αντισυλληπτικά χάπια.
Η θέση του ορίου μετάπτωσης (squamocolumnar junction) ποικίλλει. Μετά από την εμμηνόπαυση υποχωρεί στον ενδοτραχηλικό σωλήνα, πέρα από την προσιτότητα της σπάτουλας Ayre. Κατά συνέπεια τα επιχρίσματα που λαμβάνονται μετά από την εμμηνόπαυση σπάνια περιέχουν ενδοτραχηλικά κύτταρα. Τα επιχρίσματα που λαμβάνονται παρουσία εκτροπίου περιέχουν άφθονα ενδοτραχηλικά κύτταρα. Ανώριμα μεταπλαστικά κύτταρα βρίσκονται συνήθως στις νέες γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας. Αυτά είναι σπάνια στα επιχρίσματα ηλικιωμένων γυναικών.
Καθημερινά επιχρίσματα που λαμβάνονται κατά την διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου απεικονίζουν τις αλλαγές στην ωριμότητα του τραχηλικού επιθηλίου. Τα επιχρίσματα που λαμβάνονται αμέσως πριν από την αρχή της εμμηνόρροιας περιέχουν διάμεσα κύτταρα και ενδεχομένως μερικά σκαφοειδή (navicular). Τα ενδομητρικά κύτταρα μπορούν να βρεθούν στα επιχρίσματα κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας ή κατά τη διάρκεια των πρώτων 10 ημερών του κύκλου. Τα επιχρίσματα δεν πρέπει να ληφθούν κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας δεδομένου ότι η μεγάλη ποσότητα αίματος καλύπτει τα πλακώδη κύτταρα. Η παρουσία τους σε οποιοδήποτε άλλο χρόνο μπορεί να έχει παθολογική σημασία. Παραδείγματος χάριν τα ενδομητρικά κύτταρα σε ένα επίχρισμα που παρουσιάζει ωριμότητα επιθηλίου, σε μετεμμηνοπαυσιακή γυναίκα, θέτουν υπόνοια παθολογικής κατάστασης του ενδομητρίου και συνιστάται περαιτέρω έρευνα για την ασθενή.
Η εικόνα του κολποτραχηλικού επιχρίσματος στην εγκυμοσύνη είναι το αποτέλεσμα της έντονης επίδρασης της προγεστερόνης, με ομαδοποίηση, και αναδίπλωση των διάμεσων κυττάρων που είναι στρογγυλεμμένα και γεμάτα με γλυκογόνο [τα αποκαλούμενα σκαφοειδή (navicular) κύτταρα]. Οι βάκιλλοι Doderlein μπορεί να προκαλέσουν την χαρακτηριστική κυτταρόλυση έτσι ώστε η κυτταρολογική ερμηνεία να είναι αναξιόπιστη. Τα επιχρίσματα που λαμβάνονται μέχρι 6 εβδομάδες από τον τοκετό – απεικονίζουν την απουσία κυκλοφορίας ορμονών και εμφανίζονται ατροφικά με μεγάλα, γεμάτα γλυκογόνο κύτταρα παραβασικού τύπου.
Η εμμηνόπαυση συνδέεται με την ελαττωμένη δραστηριότητα των οιστρογόνων, η οποία απεικονίζεται στο επίχρισμα. Αυτό μπορεί να αναγνωριστεί μόνο όταν μειώνεται πολύ η δραστηριότητα οιστρογόνων και το προεμμηνοπαυσιακό πολύστιβο επιθήλιο αντικαθίσταται από το λεπτό επιθήλιο μιας μετεμμηνοπαυσιακής γυναίκας. Τα επιχρίσματα περιέχουν συνήθως λίγα παραβασικά κύτταρα, είτε μεμονωμένα, είτε σε επίπεδες ομάδες. Οι γυμνοί πυρήνες μπορεί να είναι άφθονοι. Δεδομένου ότι το επίχρισμα είναι λεπτό, τα κύτταρα μπορούν να ξεραθούν προτού να μονιμοποιηθεί το επίχρισμα, και τότε εμφανίζονται φτωχά διατηρημένα. Η λοίμωξη είναι συχνή. Είναι δύσκολο να βρεθούν ενδοτραχηλικά κύτταρα στο μετεμμηνοπαυσιακό επίχρισμα δεδομένου ότι μπορεί να μην είναι προσιτά από την σπάτουλα. Ένα τραχηλικό δείγμα ψήκτρας μπορεί να είναι ενδείκνυται σε αυτές τις περιπτώσεις. Βύσματα πυκνής βασεόφιλης βλέννας μπορούν να βρεθούν σε αυτά τα επιχρίσματα. Όταν η διάγνωση είναι αμφίβολη μπορεί να είναι χρήσιμο να χορηγηθεί μια σύντομη θεραπεία με οιστρογόνα στην ασθενή και να επαναληφθεί το επίχρισμα σε 10 ημέρες, όταν ένα πιο ώριμο επιθήλιο μπορεί να παρατηρηθεί.
