Αξιολόγηση των δειγμάτων από παρακέντηση με λεπτή βελόνη.

Αξιολόγηση στην μικρή μεγέθυνση

• Κυτταβρίθεια
• Κυτταρική διάταξη
• Στοιχεία του υποστρώματο

 

Η κυτταροβρίθεια είναι σημαντική, αν και υπάρχει αρκετή αλληλοεπικάλυψη ανάμεσα στις κατηγορίες. Υποκυτταρικές παρακεντήσεις είναι συχνές στο ιναδένωμα στις αλλοιώσεις της ινοκυστικής μαστοπάθειας, στην λιπονέκρωση, στις αλλοιώσεις από ακτινοβολία και στο καρκίνωμα (ιδιαίτερα στο σκιρώδες, το σωληνώδες και το λοβιακό καρκίνωμα). Παρακεντήσεις με μέτρια κυτταροβρίθεια παρατηρούνται συχνά στο ιναδένωμα, στον φυλλοειδή όγκο, στις αλλοιώσεις της ινοκυστικής νόσου, και στο καρκίνωμα. Κυτταροβριθείς παρακεντήσεις είναι συχνές σε μερικά ιναδενώματα, φυλλοειδείς όγκους και στο διηθητικό καρκίνωμα.

Τα κύτταρα μπορεί να διατάσσονται σε επίπεδες ομάδες (όπως στο ιναδένωμα, τις αλλοιώσεις της ινοκυστικής νόσου ή το λοβιακό καρκίνωμα in situ), σε τρισδιάστατες ομάδες με καλή συνοχή (ιναδένωμα, φυλλοειδής όγκος, ενδοπορικό θήλωμα και υπερπλασία, λοβιακό και πορογενές καρκίωμα in situ, βλεννώδες καρκίνωμα), σε ομάδες με χαλαρή συνοχή (φυλλοειδής όγκος, πορογενές καρκίνωμα in situ), σε διακλαδιζόμενες θηλόμορφες ομάδες (ιναδένωμα, ενδοπορικό θήλωμα, θηλώδες καρκίνωμα). Πολυάριθμα μεμονωμένα κύτταρα είναι χαρακτηριστικά του καρκινώματος του μαστού. Τα φυσιολογικά διαστήματα μεταξύ των κυττάρων μέσα στις ομάδες υποδεικνύουν μία καλοήθη αλλοίωση, ενώ ανώμαλα διαστήματα μεταξύ αυτών είναι χαρακτηριστικό κακοήθειας.

Στα στοιχεία του υποστρώματος περιλαμβάνονται φλεγμονώδη κύτταρα, άμορφο υλικό, φρέσκο και παλαιωμένο αίμα και βλέννη. Κύτταρα οξείας φλεγμονής παρατηρούνται στην μαστίτιδα και τα καρκινώματα με νέκρωση, ενώ τα κύτταρα χρόνιας φλεγμονής υποδεικνύουν κακοήθεια αν και μπορεί να βρεθούν και σε καλοήθεις αλλοιώσεις όπως στην αποκρινή μεταπλασία. Παρουσία αίματος υποδεικνύει ένα ενδοπορικό θήλωμα ή ένα καρκίνωμα. Bλέννη παρατηρείται στο ιναδένωμα και στο βλεννώδες καρκίνωμα.

Αξιολόγηση στην μεγάλη μεγέθυνση

• Τύποι μεμονωμένων κυττάρων
• Πυρηνικάχαρακτηριστικά
• Κυτταροπλασματικάχαρακτηριστικά

Τα μεμονωμένα κύτταρα είναι επιθηλιακής ή μεσεγχυματογενούς προέλευσης. Μπορεί να είναι ακέραια ή χωρίς κυτταρόπλασμα (γυμνοί πυρήνες). Μεμονωμένα κύτταρα παρατηρούνται στο καρκίνωμα, ενώ τα μεσεγχυματογενή κύτταρα προσανατολίζουν την διάγνωση προς ένα ιναδένωμα, φυλλοειδή όγκο, ή σάρκωμα, αλλά μπορεί να είναι παρόντα και σε ένα διηθητικό καρκίνωμα. Οι γυμνοί πυρήνες είναι συχνοί στο ιναδένωμα. Τα φλεγμονώδη κύτταρα συμπεριλαμβανομένων και των ιστιοκυττάρων, είναι συχνά στην λιπονέκρωση, την μαστίτιδα και τις αλλοιώσεις της ινοκυστικής νόσου.

Πυρηνική ατυπία (αύξηση του μεγέθους του πυρήνα, πλειομορφία, μεγάλο πυρήνιο) παρατηρείται σε μέτρια και φτωχά διαφοροποιημένα πορογενή καρκινώματα. Εντούτοις μερικοί κακοήθεις όγκοι, όπως το σωληνώδες, το λοβιακό και το βλεννώδες καρκίνωμα, παρουσιάζουν πολύ μικρή πυρηνική ατυπία, και για την διάγνωση αυτών των όγκων έχει μεγάλη σημασία η αναγνώριση άλλων χαρακτηριστικών (αρχιτεκτονική, άφθονη εξωκυττάρια βλέννη).

Μερικά κυτταρολογικά γνωρίσματα είναι χαρακτηριστικά μερικών αλλοιώσεων του μαστού. Η αποκρινής αλλαγή παρατηρείται στην αποκρινή μεταπλασία και το αποκρινές καρκίνωμα. Κενοτοπιώδες κυτταρόπλασμα παρατηρείται σε μερικά καρκινώματα συμπεριλαμβανομένων και του βλεννώδους και του λοβιακού καρκινώματος.