SOLUNUM YOLLARININ ANATOMİ VE HİSTOLOJİSİ

Solunum yolları üst ve alt olmak üzere iki ayrı kompartımana ayrılır. Üst solunum yolları, sinonazal bölgeden larinkse kadar uzanır. Alt solunum yolları ise trakeadan akciğerlere kadar uzanır ve solunum yolları sitolojisinin esas konusudur. Üst solunum yoluna ait hücreler, sıklıkla alt solunum yollarına ait spesmenlerde gözlenir.

Trakea ve bronşlar, silialı kolumnar epitel  ile döşelidir; bu hücrelerin bazal yerleşimli nükleusları, ince granüler kromatin yapıları ve yüzeylerinde siliaları vardır. Goblet hücrelerinin sitoplazmaları mukus varlığına bağlı olarak geniştir ve kolumnar hücrelerin 1/6’sı oranında bu epitel içinde yerlerini alırlar. Bazal veya rezerv hücreler, bazal membranın hemen üzerinde lokalize, küçük ve indiferans görünümdedir; bu hücreler silialı ve goblet hücrelerinin öncüsü niteliğini taşır. Nöroendokrin hücreler (Klutchisky hücreleri), arjirofil pozitif olup rutin boyama prosedürleri ile seçilemezler; ultrastrüktürel olarak yoğun çekirdek granülleri içerir.

Bronşioller, Clara hücreleri ile döşelidir, bu hücrelerin siliası yoktur, küboidal veya kolumnar şekillidir ve sitolojik preparasyonlarda genellikle tanınmazlar. Tip I pnömositler, gaz alışverişinin sağlandığı alveolar yüzeyi döşeyen yassı hücrelerdir. Tip II pnömositler de alveolar yüzeyde yer alan şişkin şekilli küboidal hücrelerdir; ultrastrüktürel olarak lamellar cisimcik olarak izlenen akciğer sürfaktanını sentezler. Sitolojik preparasyonlarda tip II pnömositler yuvarlak ve vakuole izlenir bu nedenle makrofajlardan ayırımı zordur. Alveolar makrofajlar yuvarlak veya oval nükleuslu, ince köpüksü sitoplâzmalıdır. Sitoplazmalarında çoğunlukla fagosite ettikleri materyal izlenir (karbon partikülleri gibi). Alveolar makrofajları balgam örneklerinde görmek, materyalin yeterliliğini değerlendirmek açısından şarttır.

Alveolar kompartımanda az miktarda lökosit görmek (nötrofil , lenfosit), normaldir fakat bu popülasyonun sayısının artışı inflamasyonun varlığını işaret eder.