Νευροενδοκρινείς όγκοι (καρκινοειδές)
Οι πνευμονικοί νευροενδοκρινείς όγκοι, οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν το μικροκυτταρικό καρκίνωμα, έχουν ταξινομηθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) στους παρακάτω τύπους ׃ καρκινοειδές, άτυπος καρκινοειδής όγκος, μεγαλοκυτταρικό νευροενδοκρινές καρκίνωμα, και μικροκυτταρικό καρκίνωμα.
Μικροσκοπικά όλοι περιέχουν κυτταροπλασματικά κοκκία. Χρωματίζονται ποικιλοτρόπως με διάφορους ανοσοκυτταροχημικούς δείκτες ׃ χρωμογρανίνη Α (περισσότερο ειδική), συναπτοφυσίνη, νευροειδική ενολάση, Leu-7 (CD57). Μπορεί να είναι παρόντα πεπτίδια όπως η ινσουλίνη, ACTH, καλσιτονίνη, γαστρίνη, VIP.Το μεγαλοκυτταρικό νευροενδοκρινές καρκίνωμα αποτελείται από μεγάλα κύτταρα με τα πυρηνικά χαρακτηριστικά και την αρχιτεκτονική ενός νευροενδοκρινούς νεοπλάσματος (οι ανοσοκυτταροχημικές και μικροσκοπικές μελέτες επιβεβαιώνουν την νευροενδοκρινή φύση του). Το μεγαλοκυτταρικό καρκίνωμα με νευροενδοκρινή διαφοροποίηση δεν ξεχωρίζει στο οπτικό μικροσκόπιο από ένα αδιαφοροποίητο μεγαλοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά παρουσιάζει ανοσοκυτταροχημικά και δομικά χαρακτηριστικά νευροενδοκρινούς διαφοροποίησης. Η πρόγνωση των ασθενών με τέτοιους όγκους είναι φτωχή.
Καρκινοειδής όγκος (τυπικός καρκινοειδής όγκος)
Αυτοί οι νευροενδοκρινείς όγκοι έχουν χαμηλό ποσοστό μετάστασης και η πρόγνωσή τους είναι γενικά καλή. Εντοπίζονται συνήθως κεντρικά, συχνά με σημαντική ενδοβρογχική συμμετοχή, καλύπτονται συνήθως από άθικτο αναπνευστικό επιθήλιο και ως αποτέλεσμα η κυτταρολογική εξέταση των πτυέλων είναι τις περισσότερες φορές αρνητική.
Κυτταρολογικά διαγνωστικά χαρακτηριστικά
- Ομάδες κυττάρων με χαλαρή συνοχή και μεμονωμένα κύτταρα.
- Λοβιώδεις και ροζετοειδείς σχηματισμοί
- Στρογγυλά, κυλινδρικά και πλασματοκυτταροειδή κύτταρα
- Ομοιόμορφοι πυρήνες με λεπτοκοκκώδη ('salt and pepper') χρωματίνη
- Άφθονο, εωσινόφιλο κυτταρόπλασμα
- Διακλαδιζόμενα τριχοειδή αγγεία
- Σπανιότατα μιτώσεις
Διαφορική διάγνωση
- Καλοήθη βρογχικά επιθηλιακά κύτταρα
- Αδενοκαρκίνωμα
- Μικροκυτταρικό καρκίνωμα
- Άτυπο καρκινοειδές
- Λέμφωμα
- Μεσεγχυματικός όγκος (καρκινοειδές από ατρακτοειδή κύτταρα)
Εξαιτίας της ήπιας εμφάνισης και του μονόμορφου πληθυσμού των κυττάρων, τα κύτταρα από μερικούς καρκινοειδείς όγκους μπορεί να διαγνωστούν λανθασμένα ως καλοήθη βρογχικά κύτταρα, αλλά αυτά έχουν μικρότερη συνοχή, περισσότερο τραχύ δίκτυο χρωματίνης, και έλλειψη κροσσών. Εξαιτίας του σχηματισμού ροζετών σε μερικούς καρκινοειδείς όγκους, αυτοί μπορεί να διαγνωστούν λανθασμένα ως αδενοκαρκινώματα, τα οποία όμως παρουσιάζουν μεγαλύτερη πλειομορφία. Τα λεμφοειδή κύτταρα διακρίνονται από τους καρκινοειδείς όγκους από την έλλειψη σχηματισμού ομάδων και την μικρότερη ποσότητα κυτταροπλασμάτος.
Οι καρκινοειδείς όγκοι διακρίνονται από το άτυπο καρκινοειδές και το μικροκυτταρικό καρκίνωμα από την απουσία μιτώσεων και νέκρωσης.
Άτυπος καρκινοειδής όγκος
Ο άτυπος καρκινοειδής όγκος είναι πιο επιθετικός από τον τυπικό καρκινοειδή όγκο.
Κυτταρολογικά διαγνωστικά χαρακτηριστικά
- Κύτταρα παρόμοια με αυτά του τυπικού καρινοειδούς
- Έλλειψη οργάνωσης στην αρχιτεκτονική του όγκου
- Νέκρωση
- Πλειομορφία
- Μιτώσεις
- Προεξέχον πυρήνιο
NSE PTH-RP
